تبیین مفهوم برنامه‏ درسی دگرگون‏ شونده با نظر به کاربرد آن در توسعه خلاقیت دانش‏ آموزان در نظام آموزشی ایران

هدف کلی پژوهش تبیین مفهوم برنامه‏درسی دگرگون شونده با نظر به کاربرد آن در توسعه خلاقیت دانش‏آموزان در نظام آموزشی ایران در سال 1398 بود. در این مطالعه از روش پژوهش کیفی از نوع کاوشگری فلسفی انتقادی استفاده شد. حوزه پژوهش شامل کتب، کلیه مقالات و منابع علمی در دسترس چاپی و دیجیتالی مرتبط با برنامه‏درسی دگرگون‏شونده از سال 1979 تا 2019 بود. در این پژوهش از روش نمونه‏گیری هدفمند استفاده شد. بررسی متون و اسناد مرتبط با برنامه‏درسی دگرگون شونده به صورت تدریجی انجام شد و تا اشباع نظری ادامه یافت. با بررسی 3 مقاله و 10 فصل از کتب مختلف اشباع نظری محقق گردید. با استفاده از «ابزار بررسی مستندات» اطلاعات جمع‏آوری شد. در گام اول و دوم با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی نظام مقوله بندی استقرایی و کدگذاری موضوعی و در گام سوم پژوهش با استفاده از روش تأملی داده‏ها تجزیه و تحلیل شدند. یافته‏ها نشان داد برنامه‏درسی دگرگون شده دارای شش مفروضه اصلی همایند و همبسته است. مقایسه مفروضات برنامه‏ی درسی دگرگون شونده بر اساس معیار خلاقیت نشان داد که ضمن همایندی ابعاد آن، برنامه‏ی درسی به عنوان کیهان شناسی، خلاقیت داستانی، برنامه‏ی درسی به عنوان پیچیدگی، تحمل ابهام، برنامه‏درسی بعنوان گفتگو، تلفیق تفکر عقلانی و تفکر روایتی، برنامه‏درسی بعنوان کورره، «شدن»، برنامه‏درسی بعنوان اجتماع، روابط و برنامه‏درسی بعنوان مجموعه تجارب یادگیری دانش‏آموزان، همگامی پیشینی و برآمدنی بودن را مورد تأکید قرار داده و در بهبود خلاقیت مؤثرند. برنامه‏درسی دگرگون‏شونده از قبل معین نیست بلکه یک واقعیت دگرگون شونده و تحولی است.